Historia szkoły

Fragment pocztówki z lat 20-tych XX wieku Przedstawiający budynek szkoły, a przed nim dyrektora szkoły z rodziną i pracownikami.

Nie wiadomo, jak daleko sięga historia kozłowskiej szkoły, pewne jest, że już w 1750 roku zbudowano we wsi murowaną szkołę, której budynek przetrwał do końca XX wieku. W 1800 r. chodziło do tej szkoły aż 130 dzieci. W budynku były dwie izby lekcyjne i izby dla nauczycieli (podobno w tej wychodzącej na kościół mieszkali księża – ostatni, ks. Kudera, mieszkał do ok. 1908 roku). W 1849 r. odnowiono dach na budynku szkoły, a w 1861 r. zbudowano przy szkole budynek gospodarczy. Osiem lat później szkołę powiększono. W 1900 r. wydano zgodę na budowę nowej szkoły i wybudowano ją, ale zabrakło pieniędzy na jej wykończenie. Udało się ją w końcu wykończyć i były w niej 4 sale lekcyjne, a na poddaszu mieszkanie dla nauczycieli (pokój z kuchnią dla żonatego nauczyciela i dwa pokoje dla kawalerów).

Najstarszym znanym z nazwiska nauczycielem jest Simon Rogoski (wymieniony w dokumencie z 1685r.). Prawdopodobnie uczył on jednak w Brzezince, a w Kozłowie Laurentius Pindra, którego wymienia się w raporcie wizytacyjnym z 1687/88r. – zapisano, że jest nauczycielem w Kozłowie od 9 lat, nie jest poddanym właściciela wsi, mieszka w małym domku należącym do parafii i posiada poletko, na którym wysiewa 4 korce zboża.

Pierwszym znanym z nazwiska dyrektorem szkoły był Anton Parczyk (przedtem mógł być dyrektorem ojciec Antona), który w 1880r. obchodził uroczyście 25-lecie pracy (otrzymał na pamiątkę cenny zegarek). Po I wojnie światowej poszedł na emeryturę i zamieszkał w Gliwicach, ale jeden z jego trzech synów, Alfons, też został nauczycielem (uczył w szkole w Starych Gliwicach). Po Parczyku dyrektorem został Walter Rupprecht, po nim Andreas Scholtyssek, a od lat 30-tych Johann Ziemek (miał 3 córki i 2 synów); był też organistą w kościele.

W tamtych latach w szkole w Kozłowie nauczyciele dość często zmieniali się, ale wychowankowie zapamiętali takie nazwiska: Johann Krziwon, Johann Bieniek, Amand Stanienda, Walter Sygusch, Victor Steinhof (jego córka Ursula uchodziła za cudowne dziecko, jako trzylatka potrafiła zagrać z pamięci kilkanaście trudnych pieśni), Karl Rieger,
Anton Schmack. Karl Rieger był nie tylko nauczycielem, ale i artystą – namalował do kościoła Św. Mikołaja obraz przedstawiający ostatnią wieczerzę (po wojnie obraz ten zastąpiono większym). Wszyscy wymienieni nauczyciele, prócz Ruprechta, mówili dobrze po niemiecku i po polsku (wychowankowie zapamiętali, jak Parczyk mówił do chłopców głośno tupiących trepami: „Ty ciapoku”). Szkoła była dwujęzyczna. W listopadzie 1923r. utworzono
Szkołę Mniejszości Polskiej, do której zapisano 27 dzieci (w niemieckiej szkole było 120 dzieci). Dopiero po dojściu do władzy Hitlera w szkole obowiązywał tylko język niemiecki.

W początkach szkoły nauka trwała cztery lata, później siedem lat i rok szkolny trwał od kwietnia do marca; we wrześniu kończył się I semestr, a w marcu II. Dopiero od 1940r. wprowadzono rok szkolny trwający od września do połowy lipca. Wakacje letnie trwały niewiele ponad miesiąc, ale były przerwy trwające po dwa tygodnie: na Święta Bożego Narodzenia, na Wielkanoc i na jesień (Kartoffelfrei).

Jesienią 1944 roku nauka została zawieszona. Szkoła została zaadaptowana na niemiecki szpital polowy. Nauczyciele Meinwald (wcześniej nazywał się Michalski, jego żona po nim uczyła w Kozłowie w czasie wojny), Heiduk i kierownik szkoły Ziemek z rodziną wyjechali wraz z cofającymi się wojskami niemieckimi. 25 stycznia 1945 roku wkraczające wojska radzieckie podpaliły szkołę. Zostały tylko mury.

Od końca czerwca 1945 roku nauka była kontynuowana w budynku przeznaczonym wcześniej na mieszkania dla nauczycieli. W latach 1946-1948 odbudowano spaloną szkołę, przywracając jej poprzedni wygląd. Kierownikiem szkoły byli kolejno: Maria Kluskówna (1945-1957), Marian Uroda (1947-1951), Maria Kostecka-Wojsław (1951-1952) i Oswald Paschula, który kierował szkołą do 1961 roku. Od 1961 roku do 1972 roku kierownikiem szkoły była Alina Grzesiak, następnie w 1973r. Stanisław Biś, a w 1974 roku pełniła obowiązki kierownika Anna Kotnis. W roku 1975 dyrektorem szkoły została Maria Lech. W salach, w których prowadziło się zajęcia, zdarzało się, że zamarzały tablice i trzeba było zawieszać zajęcia; do obowiązków dyżurnego należało nie tylko ścieranie tablicy i napełnianie kałamarzy atramentem, ale też palenie w piecu. Nauczyciele i dzieci pracowali w bardzo trudnych warunkach. Praca na zmiany, brak pomocy dydaktycznych, brak zaplecza sanitarnego, to tylko niektóre niedogodności.

W 1992 roku powstał „Społeczny Komitet Rozbudowy Szkoły w Kozłowie”. Mieszkańcy z wielkim entuzjazmem przystąpili do prac przy rozbudowie. Prace zostały zakończone w 1994 roku. W 1997 roku stanowisko dyrektora objęła Gabriela Machnik i ruszyły prace przy modernizacji szkoły i jej otoczenia. Wybudowano m.in. boisko sportowe
na placu szkolnym (od początku istnienia szkoły należało do niej boisko znajdujące się za cmentarzem, przy szosie).

W roku szkolnym 2000/2001 dołączyli do szkoły w Kozłowie uczniowie ze zlikwidowanej szkoły w Łanach Wielkich. Nasza społeczność szkolna powiększyła się.

.